Przepuklina u dzieci to jedna z najczęstszych wad wymagających obserwacji lub leczenia chirurgicznego. Występuje zarówno u niemowląt, jak i starszych dzieci, a jej objawy mogą być różne – od niewielkiego uwypuklenia w okolicy pępka po widoczne zgrubienie w pachwinie. Choć w wielu przypadkach zmiana ustępuje samoistnie, zdarzają się sytuacje, w których konieczna jest interwencja chirurga.
Czym jest przepuklina i jakie są jej rodzaje?
Przepuklina to uwypuklenie fragmentu jamy brzusznej przez osłabione miejsce w powłokach ciała. U dzieci najczęściej spotyka się dwa typy: przepuklinę pępkową i przepuklinę pachwinową. Obie mogą pojawić się już w okresie niemowlęcym, jednak różnią się mechanizmem powstawania i sposobem leczenia.
Przepuklina pępkowa wynika z niezarośnięcia pierścienia pępkowego, przez który przedostaje się fragment otrzewnej lub jelit. Z kolei przepuklina pachwinowa powstaje, gdy nie zamknie się tzw. wyrostek pochwowy otrzewnej – niewielki kanał biegnący wzdłuż pachwiny. W efekcie do kanału pachwinowego mogą przemieszczać się fragmenty jelit, tkanki tłuszczowej, a u dziewczynek nawet jajnik. Obie postaci wymagają oceny specjalisty z zakresu chirurgii dziecięcej, który decyduje o dalszym postępowaniu.
Jak rozpoznać przepuklinę u dziecka?
Najczęstszym objawem przepukliny jest pojawienie się miękkiego, elastycznego guzka w okolicy pępka lub pachwiny. Zmiana może powiększać się w czasie płaczu, kaszlu czy aktywności dziecka – wtedy, gdy rośnie ciśnienie w jamie brzusznej. U niemowląt z przepukliną pępkową wypukłość zwykle nie powoduje bólu i może stopniowo zanikać wraz z wiekiem, gdy maluch zaczyna się więcej ruszać i wzmacniają się mięśnie brzucha.
Z kolei przepuklina pachwinowa wymaga większej czujności. Choć często jest bezbolesna i daje się łatwo odprowadzić do jamy brzusznej, może dojść do jej uwięźnięcia. Objawia się to silnym bólem, niepokojem dziecka, wymiotami i trudnością w odprowadzeniu zmiany. To stan nagły, który wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej – zwłoka może doprowadzić do niedokrwienia jelit lub innych powikłań.
Kiedy konieczna jest operacja przepukliny u dziecka?
Decyzja o leczeniu chirurgicznym zależy od rodzaju i wielkości przepukliny.
W przypadku przepukliny pępkowej lekarz najczęściej zaleca obserwację – do około 6. miesiąca życia przepuklina zwykle się zmniejsza, a u większości dzieci zanika samoistnie. Jeśli jednak otwór w pierścieniu pępkowym jest większy niż 1 cm lub przepuklina utrzymuje się po 2. roku życia, konieczna może być planowa operacja. Zabieg polega na zamknięciu pierścienia pępkowego i wzmocnieniu powłok, a ryzyko powikłań jest minimalne.
Przepuklina pachwinowa wymaga interwencji chirurgicznej w każdym przypadku – nie zanika samoistnie. Operacja polega na odnalezieniu worka przepuklinowego i jego podwiązaniu. Wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym. W niektórych ośrodkach stosuje się również metodę laparoskopową, która jest mniej inwazyjna i pozwala na szybsze gojenie rany.
Warto pamiętać, że ryzyko powikłań rośnie, gdy zabieg wykonywany jest w trybie pilnym – np. po uwięźnięciu przepukliny. Dlatego lepiej zaplanować operację wcześniej, zanim pojawią się objawy ostrzegawcze.
Jak przebiega rekonwalescencja po zabiegu?
Dzieci bardzo dobrze znoszą operacje przepuklin, a okres rekonwalescencji jest zwykle krótki. Po zabiegu konieczne jest jedynie ograniczenie aktywności fizycznej przez kilka tygodni oraz kontrola gojenia rany. W większości przypadków nie ma potrzeby stosowania specjalnej diety ani długiego zwolnienia z zajęć przedszkolnych czy szkolnych.
Chirurg dziecięcy przekazuje rodzicom szczegółowe zalecenia dotyczące pielęgnacji rany oraz ewentualnych objawów, które powinny zaniepokoić, np. zaczerwienienie, gorączka czy powiększenie się blizny. Prawidłowo wykonany zabieg pozwala uniknąć nawrotu przepukliny i przywraca pełen komfort życia dziecka.
Jeśli podejrzewasz u swojego dziecka przepuklinę lub zauważyłeś niepokojące objawy w okolicy pępka bądź pachwiny, skontaktuj się ze specjalistami z Kliniki Model Med. Doświadczeni chirurdzy dziecięcy ocenią stan malucha i pomogą dobrać odpowiednie leczenie.
